ΛΑΜΠΡΑΚΗΔΕΣ ΚΑΙ ΣΠΙΘΙΣΤΕΣ: Από τον Κεραυνό στη Σπίθα...

Το 1963, ένας θάνατος, αυτός του Γρηγόρη Λαμπράκη, στάθηκε αφορμή για να ιδρύσει ο Μίκης Θεοδωράκης το μεγαλειώδες Κίνημα, Δημοκρατική Κίνηση Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης, μετέπειτα Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ). Το 2010, ξανά ο Μίκης Θεοδωράκης, με αφορμή την αποφυγή ενός ακόμη θανάτου, αυτού της Ελλάδας, ίδρυσε το Κίνημα Ανεξάρτητων Πολιτών με συμβολικό όνομα Σπίθα. Έμβλημα των “Λαμπράκηδων”, ο Κεραυνός (Ζ), ενώ των Σπιθιστών, η Φλόγα. Δύο κινήματα με διαφορά 47 χρόνων και με κοινό παρανομαστή τον μεγαλύτερο Έλληνα, Μίκη Θεοδωράκη... 

 

“Όνειρα που αγκάλιαζαν όλα τα προβλήματα”

Ο ίδιος ο Μίκης, είχε δηλώσει αναφερόμενος στο Κίνημα της Νεολαίας Λαμπράκη: «Θυμάμαι πρόσωπα, συνεδριάσεις, περιοδείες, διαδηλώσεις, αποφάσεις. Θυμάμαι προ παντός τα χωριά της Ηπείρου, της Μυτιλήνης, του Αγρινίου και του Θεσσαλικού Κάμπου, με κείνα τα μεγάλα μάτια των παιδιών, τα γεμάτα ερωτηματικά και τα γεμάτα ελπίδα. Θυμάμαι τις λέσχες μας σε ετοιμόρροπα σπίτια και σε στάβλους που κάποτε τις τίναζαν οι παρακρατικοί στον αέρα και 'μείς εξορμούσαμε με τα δώρα μας διασχίζοντας κάμπους και βουνά. Θυμάμαι τους έφιππους Λαμπράκηδες στα καπνοχώρια της Αιτωλοακαρνανίας να κρατούν κλαδιά και να τρέχουν περήφανοι στο πλευρό μας. Είναι τότε που είπα στον Τάκη Μπενά "μοιάζουμε σαν να είμαστε πλασιέ ονείρων". Δεν πουλούσαμε όμως όνειρα. Γιατί ξέραμε επίσης πώς να οδηγήσουμε τη νεολαία, ώστε τα όνειρα να γίνουν πραγματικότητα. Για να λάβουν τα όνειρα εκδίκηση, καθώς λέει και ο ποιητής. Ονειρα που αγκάλιαζαν όλα τα προβλήματα, από αυτά του χωριού και της γειτονιάς έως τα προβλήματα όλου του λαού και της πατρίδας, όλου του κόσμου! Και το πιο σπουδαίο, συνδέσαμε άρρηκτα τον αγώνα για τη ζωή με τη μόρφωση και τον πολιτισμό. Νομίζω ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των λαϊκών κινημάτων όλου του κόσμου συνδέσαμε στην πράξη την πολιτική με την πολιτιστική αλλαγή... Αυτά κάναμε τότε και για αυτά είμαι όσο κανείς άλλος υπερήφανος» (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/02/2005)

Με τη σειρά του, ο Μπάμπης Κοβάνης (γραμματέας της ΔΝΛ Αθήνας την περίοδο 1965-1966 ), δηλώνει: “Τα μηνύματα της ΔΝΛ είναι πάντα επίκαιρα. Η ΔΝΛ ήταν ένα πολυδιάστατο κίνημα, ένα μεγάλο σχολείο, έδωσε τη δυνατότητα της ουσιαστικής συμμετοχής και της συλλογικής δράσης -ιδιαίτερα αναγκαία σήμερα- σε νέους, αγόρια και κορίτσια, να έχουν γνώμη για τα προβλήματά τους και να στοχάζονται για το μέλλον του τόπου.” (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/02/2005)

Ένα άλλο μέλος της ΔΝΛ, ο Γιάννης Καούνης, τονίζει: “Οι Λαμπράκηδες απόκτησαν συνείδηση της εποχής τους μέσα από τη γνώση των προβλημάτων της πατρίδας τους, την υπανάπτυξη, το συγκεντρωτικό κράτος, το παράνομο παρακράτος που έλεγχε σημαντικούς μηχανισμούς εξουσίας, τη φτώχεια και την αμορφωσιά. Είδαν το θέμα της παιδείας ως προνομιακό πεδίο για την ανάπτυξη των αγώνων τους. Με συντεταγμένη δράση στους φοιτητικούς, μαθητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους και με κέφι και ορμή στα κινήματα του δρόμου έδωσαν ενέργεια και παλμό και διαμόρφωσαν κλίμα αναγεννητικό. ” (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 12/02/2005)

Από τον Κεραυνό στη Σπίθα...

Διαβάζοντας τα παραπάνω, δε είναι δύσκολο για κάποιον να συνειδητοποιήσει τις ομοιότητες της εποχής των Λαμπράκηδων, με την εποχή των Σπιθιστών.

Τότε, το κράτος του βασιλιά και των Αμερικανών. Τώρα, το κράτος του “γυμνού βασιλιά” και των Αμερικανών! Τότε, το χαμηλό επίπεδο παιδείας. Τώρα, παιδεία χωρίς καν επίπεδο! Τότε η φτώχια. Τώρα η φτώχια, η ανεργία και τα χρέη! Τότε, λαϊκή απαίτηση η Δημοκρατία. Τώρα, ποιός θα το πίστευε τότε, λαϊκή απαίτηση η Δημοκρατία!

Ας πάμε όμως και στις διαφορές...

Τότε ο Μίκης μελωποιούσε τον Γιάννη Ρίτσο, τον Γιώργο Σεφέρη, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Τάσο Λειβαδίτη, τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, τον Νίκο Γκάτσο κ.α. Τώρα, ο Μίκης προτρέπει τους νέους συνθέτες να πράξουν το ίδιο...η απήχηση της προτροπής του, γνωστή! Τότε, ο πόλεμος του Βιετνάμ και η παγκόσμια λαϊκή κατακραυγή κατά των Αμερικανών. Τώρα, τα Μ.Μ.Ε. έχουν προκαλέσει ...ανοσία στη θέα των πολέμων, στους τηλεθεατές! Τότε, η προπαγάνδα των λιγοστών εφημερίδων και των πολιτικών. Τώρα, η παγκόσμια προπαγάνδα προς κάθε κατεύθυνση! Τότε, ένας λαός που περίμενε τον “σπινθήρα” για να “αρπάξει” φωτιά και να ξεσηκωθεί. Τώρα, ένας λαός που βλέπει τον σπινθήρα και καθισμένος στον καναπέ του τον φυσά για να σβήσει! Τότε, ένα κύμα καλλιτεχνών, έτοιμο να εμπνεύσει και να ξεσηκώσει. Τώρα, καλλιτέχνες που τους παρέσυρε το ρέμα (Μίκη μου δεν είναι ψέμα!).

Η Σπίθα που καταΚεραυνώνει

Με τις ομοιότητες να μας γεμίζουν ευθύνη και τις διαφορές να μας γεμίζουν ντροπή, όλοι εμείς που ακολουθούμε πιστά τον Μίκη Θεοδωράκη στο “πρωτόγνωρο πείραμά” του, τη Κίνηση Ανεξάρτητων Πολιτών “ΣΠΙΘΑ”, οφείλουμε να θεωρήσουμε τους εαυτούς μας πολύ τυχερούς που μας δίδεται μία τέτοια ευκαιρία. Η ευκαιρία να προσπαθήσουμε να “λάμψει” ο ελληνικός λαός, μέσα στο σκοτάδι που τον έχουν ρίξει. Η ευκαιρία να δώσουμε ποιότητα στη ζωή μας, προσπαθώντας να την αλλάξουμε. Η ευκαιρία να φτιάξουμε τις δικές μας “πολιτισμικές λέσχες” με τις Σπίθες μας. Η ευκαιρία να επαναφέρουμε στη μνήμη των συμπολιτών μας αξίες και ιδανικά, που έχουν ξεχάσει. Η ευκαιρία να επαναφέρουμε στη μνήμη των συμπολιτών μας τις αξίες και τα ιδανικά που εκφράζει η προσωπικότητα του Μίκη Θεοδωράκη! Η ευκαιρία να προσφέρουμε στα παιδιά μας τα δώρα που πραγματικά χρειάζονται...

Ας αδράξουμε την ευκαιρία λοιπόν και ας αισθανθούμε υπέροχα κάνοντάς το. Ας αισθανθούμε υπέροχα “πολεμώντας” στο πλευρό του Μίκη Θεοδωράκη και των υπολοίπων Σπιθιστών.

Ας νιώσουμε οι Λαμπράκηδες του 2010. Ας γίνουμε οι Σπιθιστές του 1963...

Χρήστος Σωτηρόπουλος

ΣΠΙΘΑ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

(ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ZOYGLA.GR)

Δολοφονία Γρηγόρη Λαμπράκη 47 χρόνια μετά

Ήταν η 22η Μαΐου του 1963, όταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βουλευτής της ΕΔΑ, μετά από ομιλία του σε πολιτική εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, δέχθηκε τα θανατηφόρα χτυπήματα των παρακρατικών Σπύρου Γκοτζαμάνη και Μανώλη Εμμανουηλίδη. Η παλλαϊκή κατακραυγή για τη στυγερή δολοφονία ενός ανθρώπου που διακρίθηκε στον αγώνα για τη δημοκρατία και την ελευθερία οδήγησε σε πρωτόγνωρες πολιτικές αναταράξεις, έως και την πτώση της τότε κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος και εγκατέλειψε τη χώρα.

Δολοφονήθηκε από το παρακράτος της μετεμφυλιακής δεξιάς, αλλά η εμβληματική μορφή του ενέπνευσε τις δημοκρατικές δυνάμεις του τόπου και οδήγησε στην ίδρυση της «Νεολαίας Λαμπράκη», με πρόεδρο τον Μίκη Θεοδωράκη. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, όμως, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για συγγραφείς και καλλιτέχνες. Έτσι, ο Βασίλης Βασιλικός έγραψε το «Ζ» που μετέφερε στην οθόνη ο Κώστας Γαβράς, με τον Ιβ Μοντάν στον ρόλο του Γρηγόρη Λαμπράκη, τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν στον ρόλο του Χρήστου Σαρτζετάκη, μετέπειτα προέδρου της Δημοκρατίας, και την Ειρήνη Παπά στον ρόλο της συζύγου του Λαμπράκη.

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης διακρίθηκε, όμως, και σε άλλους στίβους, αυτούς των γηπέδων. Υπήρξε αθλητής με πολλές πανελλήνιες και βαλκανικές νίκες, κατέχοντας για 23 χρόνια το πανελλήνιο ρεκόρ στο άλμα εις μήκος, ενώ υπήρξε και ικανός μαραθωνοδρόμος, πραγματοποιώντας μάλιστα, παρά τις απαγορεύσεις της αστυνομίας και τις απειλές, την «1η Μαραθώνια πορεία Ειρήνης», έναν μήνα πριν από τον θάνατό του.